Części umysłu, głosy wewnętrzne i medytacja – jak połączyć Vipassanę z terapią IFS?
Od lat praktykuję medytację Vipassana. To dla mnie droga powrotu do siebie, do ciała, do uważności. Przeszedłem przez wiele odosobnień w tradycji Goenki i przez długi czas było dla mnie jasne: obserwuj ciało, obserwuj doznania, nie angażuj się w myśli. Ale ostatnio pojawiła się we mnie potrzeba... pogłębienia. Zrozumienia. Dialogu.
W tym wpisie chcę przyjrzeć się czterem podejściom, które ukazują różne sposoby rozumienia umysłu:
- Vipassana wg S.N. Goenki
- Vipassana wg Ashin Tejaniyi (Theravada)
- "Komitet umysłu" wg Thanissaro Bhikkhu
- Terapia IFS (Internal Family Systems) - System Wewnętrznej Rodziny
Czy da się je połączyć? Czy mogą się uzupełniać? I co z tego może wyniknąć dla praktyki i życia?
Cztery spojrzenia na umysł
Vipassana wg Goenki
Podstawowe założenie: cierpienie pochodzi z reakcji umysłu (sankhar), które możemy rozpuścić przez obserwację doznań cielesnych z równowagą (equanimity).
- Nie wchodź w myśli. Obserwuj ciało.
- Wszystko przemija. Obserwuj z dystansem.
- Nie identyfikuj się z niczym, świadomie doświadczaj tego, co jest.
Vipassana wg Ashin Tejaniyi
Nowe światło na praktykę: obserwacja nie tylko doznań, ale też intencji, myśli, stanu umysłu.
- Nie musisz się bardzo starać. Wystarczy być świadomym.
- Obserwuj: z jakiego miejsca praktykujesz? Z napięcia? Z przymusu?
- Przyglądaj się umysłowi z łagodnością. Nic nie rób na siłę.
"Wewnętrzny Komitet" wg Thanissaro Bhikkhu
Przepiękna metafora: umysł jako komitet. Pełen głosów, z których każdy ma własny pomysł na szczęście.
- Są głosy zręczne i nieumiejętne.
- Nie chodzi o ich uciszanie, ale o prowadzenie zręcznego dialogu.
- Obserwuj kto mówi, jaki ma ton, jak działa na resztę.
IFS – System Wewnętrznej Rodziny
Podejście terapeutyczne: jesteśmy wewnętrzną rodziną części. Każda ma swoje rany, lęki, intencje.
- Nie walcz z częściami. Poznaj je.
- Zbuduj relację. Wprowadź świadomość, współczucie, kontakt.
- To droga do integracji, a nie "naprawiania siebie".
Jak to połączyć?
Te podejścia nie wykluczają się. One opisują ten sam krajobraz z różnych perspektyw:
- Goenka – obserwuj z dystansem (czystość percepcji, nie identyfikacja)
- Tejaniya – dodaj do tego łagodność i ciekawość (obserwacja intencji, stanu umysłu)
- Bhikkhu – rozpoznaj struktury wewnętrzne (głosy, narracje, dominacje)
- IFS – wejdź w relację i uzdrawiaj (nawiąż kontakt, nie oceniaj)
Być może to etapy tej samej ścieżki:
- Zauważ że coś się dzieje (Goenka)
- Przyjmij to łagodnie (Tejaniya)
- Rozpoznaj kto mówi (Bhikkhu)
- Wejdź w dialog, poznaj, uzdrów (IFS)
To nie musi być wybór „albo-albo”. To może być taniec.
Co dalej?
Na ten moment jestem na początku drogi z terapią IFS. Ale już teraz czuję, że to może być brakujące ogniwo między medytacyjną neutralnością, a rzeczywistym zrozumieniem siebie. Chcę łączyć uważność z poznaniem, akceptację z działaniem, duchowość z psychologią.
A Ty?
Czy znasz swoje głosy wewnętrzne? Czy potrafisz odróżnić, kto w Tobie mówi? Czy praktyka medytacyjna pomaga Ci w tym, czy czasem odcina?
W grudniu 2016 odbyłem swój pierwszy kurs Vipassany. Od tego czasu moje życie diametralnie się zmieniło. Zostało gruntowanie przewartościowane. Programowanie i tworzenie stron internetowych przestało być moim numer 1. Na tym miejscu po dziś dzień jest medytacja Vipassana - czyli debugowanie najwspanialszego biokomputera jakim jest połączenie ciała i umysłu To kolejny rozdział mojego życia. Mojej uznanie dla tej techniki i korzyści z jej praktykowania były i są takie duże, że nie potrafiłem tego...
Obserwacja oddechu jest jedną z najpopularniejszych technik medytacji. Świadome oddychanie jest również mocną podstawą innych technik medytacyjnych oraz wielu aktywności ruchowych. Oddech zawsze nam towarzyszy, jest z nami wszędzie. To czyni go doskonałym obiektem medytacji. Dodatkowo sposób w jaki oddychamy daje nam informację o naszym stanie emocjonalnym. Oddech gdy jesteśmy spokojni jest wyraźnie inny od tego gdy jesteśmy pod wpływem silnych emocji. Praktyka ta polega na obserwowaniu natur...
Miałem plan żeby wprowadzić medytację w pracy. To już jest realizowane. Przeprowadziłem jeden wykład zapoznający z tematyką. Codziennie prowadzę sesje medytacyjne, w których uczestniczą współpracownicy. Ale apetyt rośnie w miarę jedzenia. Chciałbym zainteresować tematem innych. Wiem, że nie każdy ma czas żeby uczestniczyć w wykładzie, który może potrwać 1 godzinę. Postanowiłem zrobić wykład w formie elektronicznej - filmików na YouTube. Cały wykład będzie podzielony na części trwające 5-10 minu...
Celem wykładu o medytacji jestprzedstawienie technik medytacyjnychpropozycja wdrożenie elementów medytacji w pracy Wpis ten jest punktem Planu wykładu o medytacji Swoją przygodę z medytacją rozpocząłem w 2011 roku, czyli 10 lat temu. Na początku próbowałem różnych technik opierając się na materiałach dostępnych w Internecie. Sprawdziłem:medytację transcendentalną - mantrowaniemedytację z elementami wizualizacją - metoda Silvymedytację w ruchu - joga, tai chi Nic spektakularnego się nie działo...
Ostatnio miałem kilka wybuchów. Wydawało się, że wszystko jest ok. Ale przytrafiła się jedna niemiła sytuacja, potem kolejna, potem coraz łatwiej było chwytać następne. "Im dalej w las, tym więcej drzew" Zanim się nie obejrzałem wulkan zaczął ziać ogniem. A gdy emocje już opadły i trzeba było się zmierzyć ze zniszczeniami... nic miłego. Znalazłem dość proste w wykonaniu ćwiczenie. Taki zawór bezpieczeństwa, żeby wewnętrzne ciśnienie nie wzrosło zbyt mocno. W ciągu dnia, co jakiś czas zatrzymuj...
Jedną z ciekawszych książek jaką mam w swojej kolekcji i którą przeczytałem kilkukrotnie jest Wu Wei - płyń z prądem życia. Książka jest bardzo lekka. Napisana przystępnym językiem. W prosty sposób opisuje jak żyć bez wysiłku i z lekkością. Przedstawia koncepcję iż życie w swej naturze jest proste, tyle że nasz umysł jest komplikuje. Tworzy iluzoryczną nakładkę przez którą postrzegamy rzeczywistość jak w krzywym zwierciadle. Rozwiązaniem tego problemu, tej zbędnej komplikacji, jest oddanie s...
Kolejna ciekawa książka, która zrobiła na mnie duże wrażenie. Nie tyle co ją przeczytałem, ale na bieżąco zrobiłem wszystkie ćwiczenia w niej zawarte. Niektórych z nich dalej używam. Co ciekawe z główną koncepcją spotkałem się przed przeczytaniem książki. Doświadczyłem tego osobiście. Jadąc pociągiem obserwowałem zmieniający się krajobraz za oknem. Byłem zrelaksowany, wszystko było OK. W pewnym momencie przypomniałem sobie, że jakaś część aplikacji, którą kilka dni temu zaprogramowałem może mi...
Praktykuję regularnie medytację od ponad 5 lat. Mimo to cały czas popełniam błędy. Wciąż na nowo odkrywam, że dałem się uwieść ego i gdzieś na manowcach krążę za swoim ogonem Jakiś czas temu znalazłem ciekawą książkę, e-booka: Nie gardź skazami one cię wyśmieją A tam w dość przystępny sposób opisane właściwe nastawienie do medytacji. Przeczytanie tego otworzyło mi oczy na moje błędy. Na to, że medytując często czegoś oczekuję, czegoś szukam, chcę coś osiągnąć. Na dwóch moich kursach uświadomi...
Gdy wpadłem w sidła Vipassany, tuż po powrocie z kursu, medytowałem w domu jak Budda przykazał. Jedną godzinę rano i jedną wieczorem. I tak przez rok. Co ciekawe to zbyt dużo korzyści nie uzyskałem. Później uświadomiłem sobie, że praktykowałem nieprawidłowo. Z kursu na kurs uświadamiałem sobie to co jest tam wałkowane wielokrotnie. Żeby nie kierować się pragnieniami, żeby zachowywać zrównoważony umysł. W moim przypadku oznacza to, że nie ma co się spieszyć do oświecenia. Wystarczy praktykować...
Po rozpoczęciu przygody z Vipassaną wpadłem na pomysł, żeby stworzyć sobie jakiś sygnał w ciągu dnia, który by mi przypominał żeby być świadomym. Testowałem przeróżne sposoby i obecnie korzystam z zegarka na rękę z interwałowym alarmem. Dzięki niemu mam wyraźny sygnał, że czas sprawdzić swój stan świadomości. Ale im więcej praktykuję, im więcej jest w mojej głowie myśli powiązanych z medytacją tym ten sygnał pochodzi z wewnątrz a nie zewnątrz. Ok. Jest sygnał i co dalej? Sprawdzam jak się czuj...
Rozwój poprzez osiąganie celów mam już przewałkowany wielokrotnie. Prędzej czy później wytwarzało się we mnie wiele napięć, oporów i ostatecznie niechęci by dalej kontynuować. A to ostatecznie skutkowało wyrzutami sumienia i rezygnacją z podejmowania prób dalszego, zaplanowanego rozwijania się. Teraz mam kolejny pomysł. Przygotowuję się do stworzenia własnej techniki wzmacniającej rozwój wybranych wartości. Tutaj nie będzie celów, więc nie powinno też być napięć związanych z nie wykonywaniem p...
Od kilku lat obserwuję u siebie zaburzoną relację z jedzeniem. Nigdy wcześniej nie zauważałem żadnych dysharmonii w tej płaszczyźnie. Jadłem kiedy tego potrzebowałem. Może czasem się objadałem, ale nie miałem z tego powodu dolegliwości fizycznych czy wyrzutów sumienia. Od raz na jakiś czas zjadłem trochę więcej. Nie troszczyłem się za bardzo to co jadłem. Nie koniecznie to było zdrowe jedzenie. Czasy młodości rządziły się innymi priorytetami. I to właśnie jest kluczowe. Gdy nie przywiązywałem...
Niebawem jadę na kolejny kurs medytacji Vipassana. To będzie mój 4 kurs, na którym będę medytować. Byłem również na 2 kursach (10 i 8 dniowy), na których służyłem, czyli zajmowałem się pomocą w organizacji. Głównie było to gotowanie i sprzątanie. Mam już swój wypracowany i sprawdzony system. Dlatego z chęcią podzielę się swoją wiedzą, która może przydać się zarówno nowym adeptom jak i zaprawionym w boju Joginom Vipassany :) Przygotowanie do kursu Vipassany na płaszczyźnie intelektualnej i ment...
Wczoraj byłem na czwartym spotkaniu Mindfulness. Gdy się zapisywałem na kurs nawet się nie spodziewałem, że Mindfulness wywrze na mnie takie wrażenie, że już od pierwszego tygodnia praktyki zauważę korzystne rezultaty. Przyznam się szczerze, że do tej pory traktowałem Mindfulness jako komercyjny wynalazek, uproszczoną forma medytacji, ogołoconą z duchowości. Coś w sam raz dla kultur zachodu. Na drugim spotkaniu, czyli po tygodniu praktyki w domu, podczas dzielenia się spostrzeżeniami, słuchałem...
Bardzo prosta technika zaczerpnięta z kursu Mindfulness. Opisywałem ją pobieżnie w kontekście zastosowań w ciągu dnia. Teraz opiszę dokładniej sam proces medytacji. Całość składa się z trzech części.ŚwiadomośćPrzekierowanie uwagiRozszerzenie świadomości Świadomość Zatrzymaj się na moment. Możesz stać, siedzieć, jak Ci wygodnie i jak Ci pozwala na to sytuacja. Jak możesz to zamknij oczy. Uświadom sobie pozycję ciała. Zwróć uwagę jak odczuwasz swoje ciało. Zdaj sobie sprawę z ogólnego samopoczu...
Wczoraj wieczorem miałem przygodę z przejedzeniem się. Byłem w pełni świadomy tego, że jestem już najedzony, że kieruje mną pragnienie przyjemnych doznań smakowych. Mimo to pofolgowałem sobie. Czuję, że prawie w pełni to zaakceptowałem, nie wyrzucam tego sobie. Za to stało się to doskonałym powodem, żeby opracować prostą technikę medytacyjną i podzielić się nią. Uważność rozwijająca wolną wolę Aby móc postępować tak jak się chce. Mieć wolną wolę i decydować zgodnie ze swoim wnętrzem potrzebny...
Zauważyłem, że często będąc w ciągu różnych aktywności, płynąc w strumieniu myśli, wykonuję automatycznie czynność za czynnością. Bez głębszych refleksji i świadomości ciała, w oderwaniu od bycia obecnym. Bez wyraźnej intencji. Automatyczne dryfowanie pośród fal codzienności. Postanowiłem to zmienić. Wpadł mi do głowy pomysł na krótkie medytacje, chwile uważności. Skupienie się na swoim wnętrzu i prawdziwej, szczerej intencji dotyczącej tego co chcę zrobić i dlaczego. Medytacji uświadomionej...
W dniu przyjazdu na kurs jest załatwianych sporo spraw formalnych i organizacyjnych. Uczestnik wypełnia formularz zgłoszeniowy. Zgadza się z zasadami panującymi podczas kursu, zobowiązuje się je przestrzegać i podpisuje się pod nimi. Zostawiamy telefon i kosztowności w depozycie. mamy okazję skorzystać z ostatniego posiłku w tym dniu. Później odbywa się zebranie organizacyjne, na którym jest omówiony przebieg kursu i różne, drobne kwestie organizacyjne. Po zebraniu, około godziny 20, jest pie...
Nauka Vipassany na 10 dniowym kursie rozpoczyna się od praktykowania medytacji świadomego oddechu - Anapana. Dopiero jak za pośrednictwem tej techniki zostanie rozwinięta właściwa koncentracja - Samma Samadhi - wtedy jest możliwe rozpoczęcie praktykowania medytacji wglądu - Vipassany. Przez trzy i pół dnia każdy uczestnik kursu obserwuje swój oddech.Naturalny oddech - bez jego modyfikowania. Taki jaki jest.Obserwacja bez oczekiwań, bez niechęci, bez modyfikowania. Obserwacja rzeczywistości od...
Praktykowanie Vipassany to kroczenie ścieżką Dhammy. Vipassana oznacza widzieć rzeczy takimi jakimi są w rzeczywistości, a nie takimi jakimi byśmy chcieli żeby były. Dhamma to prawo natury, to prawda o tym świecie. Kroczenie drogą Dhammy, to harmonia z uniwersalnymi prawami natury. Dhamma nazywana jest Szlachetną Ośmioraką Ścieżką. Ścieżka dzieli się na trzy częściSila - moralnośćSamadhi - właściwe działanie, koncentracjaPanna - mądrość, wgląd Sila to uniwersalna moralność składa się na niąWłaśc...